หน้าแพ้ง่ายเป็น “เซ็บเดิร์ม” หรือเปล่า

คำพูดสองประโยคนี้หมอมักจะได้ยินแทบทุกวัน และพอตรวจผิวหน้าดูก็พบบ่อยว่าคนไข้เป็นโรคเซ็บเดิร์ม (Seborrheic Dermatitis) โรคนี้เป็นโรคผิวหนังที่พบได้บ่อยชนิดหนึ่ง

มารู้จักเซ็บเดิร์ม

เซ็บเดิร์มคือโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังชนิดหนึ่ง มีอาการผื่นแดง มีขุยที่ข้างจมูก แก้ม หว่างคิ้ว คิ้ว ไรผม บางคนมีผื่นเฉพาะที่ใบหน้า แต่บางคนจะมีผื่นที่ศีรษะร่วมด้วย (ที่ศีรษะจะมีขุยคันคล้ายรังแค แต่มีความรุนแรงมากกว่ารังแคทั่วๆไป)

ในคนที่มีอาการของโรครุนแรง อาจมีตุ่มแดงหรืออาจมีตุ่มหนองร่วมด้วย และอาจเป็นที่คาง หน้าอก บริเวณหลังร่างหว่างกระดูสะบัก

โรคเซ็บเดิร์มจัดเป็นโรคผิวหนังเรื้อรังชนิดหนึ่ง มักเป็นๆ หายๆ บางคนนานๆเป็นที เช่น หลายๆเดือนเป็นครั้ง บางคนเป็นบ่อยมาก หายได้ไม่กี่วันก็มีอาการกำเริบอีกแล้ว

สาเหตุของโรคนั้นไม่ทราบแน่ชัดว่าเกิดจากอะไรกันแน่ แต่แพทย์ผิวหนังหลายคนเชื่อว่า เชื้อยีสต์ที่อยู่บนใบหน้าจะเป็นตัวกระตุ้นให้โรคนี้กำเริบ แพทย์จึงนิยมใช้ยากำจัดเชื้อยีสต์ในการรักษาร่วมกับยาแก้แพ้กลุ่มสเตียรอยด์

โรคเซ็บเดิร์มจะพบได้บ่อยพอสมควร คนที่เดิมตามท้องถนน 100 คน เป็นโรคนี้ 3-5 คน ที่สำคัญคนที่เป็นไม่ทราบว่าตนเองเป็นอะไร คิดเพียงว่า เป็นผื่นแพ้จากสิ่งกระตุ้นเท่านั้น เลยไม่ได้ไปหาหมอรักษา เพราะคิดเพียงว่าผื่นแพ้เหล่านี้เมื่อสิ่งกระตุ้นหมดไปก็จะหายเอง ซึ่งความจริงแล้วไม่ใช่

ทำอย่างไร ถ้าเป็นเซ็บเดิร์ม

คนที่เป็นโรคเซ็บเดิร์มไม่ต้องกังวล ถึงจะเป็นโรคชนิดหนึ่ง แต่ก็เพียงสร้างความรำคาญและบดบังความงามของผิวหน้าบ้างเท่านั้น ไม่มีอันตรายใดๆ ไม่ใช่โรคติดต่อ สามารถสัมผัสและหอมแก้มกันได้ โรคเซ็บเดิร์มมักจะเป็นๆหายๆ และมักกำเริบหรือมีผื่นขึ้นเวลาสัมผัสหรือประสบกับสิ่งกระตุ้นบางอย่าง เช่น

• เวลาอากาศเปลี่ยนแปลง เช่น ร้อนจัด หรือหนาวจัด
• แสงแดด
• อากาศแห้ง เช่น หน้าหนาว หรือเวลาขึ้นเครื่องบินไปต่างประเทศ บางคนจะมีประวัติชัดว่าพอลงจากเครื่องบิน ผื่นที่หน้าก็เห่อขึ้นทันที เรียกว่า ไปต่างประเทศทีไรกลับมาหน้าเยินทุกครั้ง
• การนวดหน้า เพราะจะทำให้รู้สึกแสบหน้าและผื่นกำเริบขึ้นได้
• เครื่องสำอางที่เหนอะหนะหรือมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ เช่น น้ำยาก่อนและหลังโกนหนวด

คนไข้ที่เป็นโรคเซ็บเดิร์มมักชอบเปลี่ยนเครื่องสำอางบ่อยๆ เพราะเข้าใจว่าที่เป็นโรคนี้ก็เนื่องจากขาดการบำรุง จึงหวังลมๆแล้งๆว่าอาจหายขาดจากโรคที่ก่อความรำคาญมานานแสนนานสักที ถ้าบำรุงผิวด้วยเครื่องสำอางยี่ห้อดัง ราคาสูง มักพบว่าจบด้วยการเลิกใช้ เพราะไม่นานเซ็บเดิร์มก็กลับมาเป็นอีก ทำให้เข้าใจว่าตนเองแพ้เครื่องสำอางที่ใช้อยู่ ซึ่งก็น่าเสียดาย เพราะเครื่องสำอางที่ซื้อมีราคาค่อนข้างแพง

ถ้าคุณเป็นโรคเซ็บเดิร์มและมีผื่นขึ้นหลังใช้เครื่องสำอาง อย่าเพิ่งทิ้งเครื่องสำอางนะคะ ลองปฏิบัติดังนี้ดูค่ะ

1. ดูว่าทุกครั้งที่ใช้เป็นผื่นทุกครั้งหรือเปล่า ถ้าไม่ใช่อาจไม่ได้แพ้เครื่องสำอาง แต่เป็นโรคเซ็บเดิร์มกำเริบเองตามปกติของโรคก็ได้
2. เครื่องสำอางที่เหนอะหนะและมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์นั้นอาจทำให้แพ้ง่าย ไม่ควรใช้
3. อาจทดสอบอาการแพ้โดยลองทาเครื่องสำอางที่สงสัยว่าจะแพ้บริเวณท้องแขน เช้า – เย็น สัก 7-10 วัน ถ้ามีผื่นแพ้เกิดขึ้นก็น่าจะแพ้เครื่องสำอาง แต่ถ้าไม่มีผื่นอาจแพ้หรือไม่แพ้ก็ได้ ถ้าต้องการให้รู้แน่นอน ต้องให้แพทย์ผิวหนังที่เชี่ยวชาญทำ Patch Testing จะทราบผลเกือบร้อยเปอร์เซ็นต์