"เพลงหลุด" ฝันร้ายที่ตามหลอกหลอนศิลปิน

ความช็อคที่ปรากฏบนสีหน้าของ Lisa ทันทีเมื่อได้รับรู้เรื่องพฤติกรรมอันร้ายกาจของหัวขโมยที่ลักลอบนำเพลงของเธอมาปล่อยสู่โลกออนไลน์ยกอัลบั้มทำให้แฟนๆต้องปวดใจตามไปด้วย ทั้งยังหวังจะเห็นการสืบหาตัวผู้กระทำผิดมารับโทษอย่างจริงจัง


เหตุการณ์ที่เปรียบเหมือนกับฝันร้ายของศิลปินเคยเกิดขึ้นกับ Eminem,SZA, Coleplay, Harry Styles, Taylor Swift, Madonna, Beyonce, Lady Gaga และอีกหลายคน ปัญหาเพลงหลุดที่เกิดขึ้นต่อเนื่องได้สร้างความข้องใจถึงมาตรการการลดความเสี่ยงจากการโจมตีทางอินเทอร์เน็ตที่เรียกว่า Cyber Security หรือ ความปลอดภัยทางไซเบอร์เพราะมันได้สร้างผลกระทบต่อศิลปินจนต้องเลื่อนกำหนดการหรือรื้อปรับเปลี่ยนบทเพลงให้แตกต่างจากเวอร์ชั่นที่ถูกมือดีฉกมาปล่อยในโลกออนไลน์

แล้วเหตุการณ์ music leak มีสาเหตุต้นตอมาจากสิ่งใด?

 Renaissance  ของ Beyonce  มีรายชื่อนักแต่งเพลงนับร้อยชีวิต (อันเป็นมาตรฐานของวงการดนตรีปัจจุบันที่ใช้ sample เพลงในอดีต ซึ่งต้องให้เครดิตกับนักแต่งเพลงต้นฉบับ) รวมถึงทีมโพรดิวเซอร์ วิศวกรเสียง และทีมที่ร่วมงานกันแบบหลายชั้นขั้นตอน และยังมีการตั้งข้อสงสัยถึงพนักงานวงในที่อาจสบโอกาสฉกฉวยผลงานของศิลปินดังมาปล่อย กระบวนการสร้างผลงานดนตรีที่มีความซับซ้อนซึ่งเกี่ยวข้องกับทรัพยากรบุคลจำนวนมากอาจจะทำให้ยากจะควบคุมความปลอดภัย หนำซ้ำยังมีจุดรั่วไหลจากขั้นตอนการจัดจำหน่าย เพียง 36 ชั่วโมงก่อนที่ Beyonce จะเปิดตัวอัลบั้มนี้ ก็มีกลุ่มคนโพสต์ไฟล์บันทึกเสียงคุณภาพสูงใน social media ถึงขนาดมีการประกาศขายแผ่น copy ในฝรั่งเศส ซึ่งเมื่อแฟนๆตามแกะรอยก็ทำให้เชื่อกันว่า น่าจะเป็นฝีมือของตัวแทนจัดจำหน่ายในฝรั่งเศสและเนเธอร์แลนด์ที่ได้รับแผ่น CD มาเตรียมวางขายก่อนกำหนดเป็นทางการ

ปัญหาที่เกิดขึ้นซ้ำซากสร้างความปวดหัวให้กับ Queen Bey จนมีผู้ตั้งข้อสงสัยว่า นี่อาจจะไม่ใช่การกระทำของคนนอกเพียงอย่างเดียว เนื่องจากเธอแสดงความระมัดระวังตัวเป็นอย่างยิ่ง แม้แต่โพรดิวเซอร์คนดัง Ryan Tedder ที่เคยร่วมงานกันในเพลง Halo (ทั้งแต่งเพลง, compose และโพรดิวซ์) ก็เคยเผยว่า หลังจากที่ส่งเดโมให้เธอพิจารณาก็ไม่ได้รับการตอบรับใดๆ จนมารู้ว่าเธอเปิดไฟเขียวให้กับเพลงนี้แค่ห้าวันก่อนปล่อยวันปล่อยตัว ส่วนเพลง XO ยิ่งชวนอึ้ง เพราะแม้เขาจะรู้ว่าเพลงนี้ได้รับเลือกให้อยู่ในอัลบั้ม แต่ก็มาได้ยินว่าเธอจะเปิดตัวอัลบั้มล่วงหน้าเพียง 12 ชั่วโมง  ซึ่งเขาอธิบายว่า เขาไม่โอดครวญต่อวิธีการทำงานแบบอุบเงียบของซุปตาร์สาวเพราะความชื่นชมในตัวเธอและไม่อยากทำให้เธอรำคาญใจ แม้ Ryan จะไม่ได้พูดถึงปัยหา song leak จากฝีมือคนวงใน แต่ก็ทำให้ชาวเน็ทตั้งข้อสมมุติฐานว่า Beyonce ตัดสินใจเก็บกำหนดการปล่อยอัลบั้มเป็นความลับจากโพรดิวเซอร์เพราะเธอต้องการให้คนรับรู้น้อยที่สุด เป็นหนึ่งในมาตรการป้องกันเพลงหลุดนั่นเอง

ขั้นตอนใกล้จะท้ายสุดก่อนจัดจำหน่ายผลงานเพลง ศิลปินดังหลายตัดสินใจส่งไฟล์หรือแผ่น copy ให้กับนักวิจารณ์ดนตรี เนื่องจากต้องการการตัวช่วยสร้างกระแสจากสื่อที่เผยแพร่ feedback ในแง่บวก และยังส่งเพลงให้กับแฟนๆและเพื่อนฝูงคนให้ช่วยคอมเมนท์เพื่อช่วยเรียกขวัญกำลังใจก่อนลุยงานโพรโมท แต่น่าเสียดายที่กลุ่มคนเหล่านี้อาจจะไม่ใช่แหล่งเก็บรักษาความลับที่ปลอดภัย อาจจะมีบุคคลที่ 3 ที่ฉกเพลงไปเผยแพร่ หรือเจ็บแสบกว่านั้น ยังมีกรณีที่ค่ายเพลงและศิลปินสืบสวนจนพบว่า ตัวการปล่อยเพลงคือสื่อที่พวกเค้าส่งเพลงไปให้วิจารณ์นั่นเอง  

ย้อนไปในยุค 2000s Radiohead วงร็อคในตำนานต้องกับกับปัญหาชวนหนักใจ เนื่องจากเพลงในอัลบั้ม Hail to the Thief ที่อยู่ในขั้นตอนการเริ่มต้นบันทึกเสียงถูกเผยแพร่ในโลกออนไลน์ในรูปแบบของไฟล์ MP3 สื่อรายงานตามมาว่า มีความเป็นไปได้ที่เพลงที่ยังไม่เสร็จสิ้นดีหลุดมาจากมือสื่อ ซึ่งอาจจะเป็น นักข่าว นักวิจารณ์ สถานีวิทยุ และบล็อกเกอร์ก็เป็นได้ ส่งผลให้ค่ายดนตรียื่นคำร้องต่อศาลคำสั่งของศาลให้กลุ่มคนที่เผยแพร่ CDsและ MP3 ที่ไม่ถูกต้องลิขสิทธิ์หยุดการกระทำล่วงละเมิด และยังขู่ว่า จะแกะรอยไปยังต้นตอของการส่งต่อเพลง ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลส่วนบุคคลหรือบริษัทใด หากยังไม่หยุด ก็จะต้องเผชิญกับการดำเนินการเอาผิดทางกฎหมายอย่างเด็ดขาด

นี่คือปัญหาเรื้อรังของศิลปินและค่ายเพลงในยุค digital ที่ยากจะกำจัดไปได้หมด เมื่อหัวขโมยไซเบอร์ใช้ทักษะเหนือชั้นเจาะเข้าแหล่งเก็บข้อมูลต่างๆ เช่น  server ของค่าย, ไฟล์คอมพิวเตอร์, cloud storage, บัญชี email และ social media  ของผู้เกี่ยวข้องในกระบวนการสร้างสรรค์ดนตรี แม้จะอยู่ห่างกันข้ามทวีป ก็สามารถแฮ็กผลงานเพลงของเหล่าศิลปินดังมาปล่อยก่อนกำหนดการเปิดตัว รวทถึงคลังเพลงที่ยังไม่ถูกตัดออกมาเป็นซิงเกิล ซึ่งแฮ็กเกอร์หลายคนสามารถสร้างรายได้ไม่สุจริตจากการจำหน่ายผลงานละเมิดลิขสิทธิ์เหล่าเป็นจำนวนไม่น้อยเลย

ดังกรณีของ Madonna ที่ตกเป็นเหยื่ออาชญากรรมไซเบอร์ หลังจากชายชาวสเปนล้วงข้อมูลจากคอมพิวเตอร์ของเธอเพื่อนำผลงานเพลงไปขายในเว็บมืด และเหมือนตลกร้าย เมื่อสื่อรายงานว่า ผู้ก่อเหตุซ้ำรอยคือแฮ็กเกอร์จากอิสราเอลที่อ้างตัวว่าเป็นแฟนพันธุ์แท้ของเธอ Madonna ยังแชร์ประสบการณ์ที่ยังหลอกหลอนว่า แฟนๆส่งคำเตือนถึงเธอเรื่องผลงานที่ถูกขโมยผ่าน Instagram จู่ๆ เพลงที่เธอยังไม่คิดจะนำมาเผยแพร่ก็ได้รับเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากชาวเน็ท ส่งผลให้เธอต้องใช้ชีวิตอย่างหวาดระแวง ไม่หลับไม่นอนหลายสัปดาห์ เจ้าแม่เพลง Pop ยังเปรียบเปรยด้วยความเจ็บใจว่า นี่คือการกระทำชำเราทางศิลปะ

เมื่อ 15 ปีก่อน เด็กมัธยมวัยเพียง 18 ปีจากเยอรมนียอมรับผิดในศาลว่า เป็นผู้เจาะเข้าคอมพิวเตอร์ของ Lady Gaga รวมถึงผู้ร่วมงานในค่ายดนตรีเพื่อนำเพลงของเธอมาขายจนทำเงินไปได้ 10,000 ยูโร จึงถูกผู้พิพากษาตัดสินให้เข้ารับการบำบัดเพื่อแก้ไขพฤติกรรม 'เสพติดการแฮ็ก" และช่วยงานสาธารณประโยชน์เป็นเวลา 6 เดือนเนื่องจากยังเป็นผู้เยาว์  แต่ถึงจะมีกรณีตัวอย่างของการลงโทษผู้กระทำผิดอย่างชัดเจน แต่ Lady Gaga ก็ยังตกเป็นเป้าหมายของวายร้ายแฮ็กเกอร์ตลอดระยะเวลาอันยาวนาน ไม่เพียงแต่ซุปตาร์สาวจะถูกขโมยผลงานเพลงมาปล่อยในโลกออนไลน์หลายครั้ง กลุ่มอาชญากรไซเบอร์ยังขู่เธอว่า ปล่อยข้อมูลส่วนตัวของเธอสู่สาธารณชนหากไม่ยอมจ่ายค่าเงินแลกเปลี่ยน

แม้จะมีการนำเสนอข่าวเรื่องการจับกุมแฮ็กเกอร์ที่ขโมยผลงานดนตรีของศิลปินดังมาทำเงินเข้ากระเป๋ามาแล้วหลายครั้ง  ซึ่งอาชญากรไซเบอร์เหล่านี้ต่างถูกตัดสินโทษด้วยการจำคุกและการจ่ายเงินชดใช้ให้กับผู้เสียหาย แต่หากเป็นการก่อเหตุในต่างประเทศ ก็ต้องอาศัยการการปรามจากหน่วยงานรัฐ เช่น FBI, หน่วยปราบปรามทรัพย์สินทางปัญญา และยังต้องอาศัยการดำเนินกการอันเด็ดขาดจริงจังของค่ายเพลงเพื่อปกป้องผลงานของศิลปินในสังกัด ที่สำคัญ ศิลปินดังบางคนก็ต้องใช้เงินส่วนตัวจ้างทีมกฎหมายรวมถึงค่าใช้จ่ายต่างๆตามมา ดังที่ปรากฏจากกรณีของ Madonna ที่ทุ่มเงินจ้างทีมนักสืบเอกชนในอิสราเอลเพื่อแกะรอยแฮ็กเกอร์ และแจ้งกับความตำรวจจนเข้าจับกุมผู้กระทำผิดได้สำเร็จ

ขอเป็นกำลังใจให้กับ Lisa และกลุ่มศิลปินผู้ทุ่มเทสร้างสรรค์ผลงานที่ต้องทุกข์ใจกับวัฒนธรรมการ leak ได้พบกับความยุติธรรม